Mühendislik dünyasına erkeklerin hâkim olduğu bilinen bir gerçek. 2019 yazında, Hollanda'daki Eindhoven Teknik Üniversitesi, önümüzdeki 18 ay içinde üniversitenin yalnızca kadınları işe alacağını açıkladı[1]. Bu, fakültelerinin sadece %15'inin kadın olduğunun[2] ifşa edilmesine doğrudan verilen bir cevaptı. Ülkemde (Amerika Birleşik Devletleri) benzer istatistiklerle karşı karşıyayız: ABD'deki mühendislik fakültelerinin yalnızca %17,4'ü kadın[3].

Birkaç yıl önce, 2017'de yirmi mühendisten birinin kadın olduğu bir mühendislik firmasında stajyerdim. Bir öğleden sonra, iş arkadaşım masamdayken, bir müşteri bize doğru geldi ve iş arkadaşıma yeğeninin firmamızda staj yapmayı çok istediğini söyledi. İş arkadaşım müşteriye yeğenini muhtemelen işi alamayacağını söyledi, çünkü "sadece kadın stajyerleri işe alıyoruz" diye de ekledi. Stajyerlerin yarısının erkek olduğunu söyleyip karşı çıktığımda, şirketin sadece daha fazla kadının işe alınması için erkekler kadar yetenekli olmayan kadınları bile işe alacağını ima ederek kendini savundu. İzin isteyerek oradan ayrıldım ki insanların önünde sinirlenmeyeyim. Geri döndüğümde, müşteri iş arkadaşıma eğildi ve şaka yollu "ooh sana kızdı" dedi. İşten eve dönerken trende sessizce ağladım.

Mühendislik profesörü değilim ama kadın profesörlerin karşılaştıkları önyargılardan ben de etkilendim. Lisans eğitimi sırasındaki en iyi danışmanım olan hocamın terfii, bir anne olarak yükümlülüklerinin performansının önüne geçeceğini ima eden bölüm başkanları tarafından defalarca reddedildi. Hayranlık duyduğum birinin bu kadar ciddiye alınmadığını görmek beni mahvetti. Cinsiyet önyargısının bu kadar açık bir şekilde vuku bulduğunu görmek moral bozucu - kendi kariyerimde de kaçınılmaz olarak yüzleşeceğim bir önyargı. Yine de onun hikâyesini paylaşmak bana ilham veriyor: Akışkanlar dinamiğini[4] sevmemin ve kariyer rotamı şekillendiren rüzgâr enerjisi alanında staja başlamamın nedeni o.

TU Eindhoven, yeni kriterinde çeşitliliğin faydalarının farkına varıyor ve işe alım sürecinde mevcut olan cinsiyete dayalı önyargının üstesinden gelmeye çalışıyor. 2012 yılında yapılan bir araştırma, fen fakültesindeki hem kadın hem de erkek öğretim üyelerinin "erkek adayı (aynı özelliklere sahip) kadın adaydan önemli ölçüde daha yetkin ve işe alınabilir olarak değerlendirdiğini, erkek aday için daha yüksek bir başlangıç ​​maaşı seçtiğini ve erkek başvuru sahibine daha fazla kariyer danışmanlığı sunduğunu"[5] ortaya çıkardı. Bu araştırma sonucu beni üzse de, pek şaşırtmadı - sınıfımdaki çocukların matematikte “doğal olarak” daha yetenekli olduğuna dair önyargımı unutmam yıllarımı almıştı.

Alanımdaki inanılmaz kadınlar tarafından yönlendirildiğim için şanslıydım ve inanıyorum ki zamanla bu edindiğim deneyim başkalarının daha sık karşılaştığı bir durum olacak. Mühendislik kariyerimde ilerledikçe, gelecekteki çözümleri şekillendirecek kadınlara danışmanlık yapıp onları savunacağım yeterliğe erişmeyi umuyorum. İdeal bir dünyada, üniversiteler işe alma kararlarında kadınların ve yeterince temsil edilmeyen azınlıkların kendi bölümlerini nasıl iyileştireceklerine dair somut olmayan yöntemlere daha fazla ağırlık vereceklerdir. Cinsiyete dayalı önyargının kısa vadede pekiştirilmesine rağmen, kotalar tartışmasız bir şekilde TU Eindhoven’ın fakültesinde kadınların mevcudiyetini önemli ölçüde artırmanın bir yolunu sağlıyor. Sadece başka kadınlarla rekabet edebileceklerini düşünenler tarafından hakarete uğradığı halde iş başvurusu yapan kadınları çok iyi anlıyorum.

Her şeye rağmen, işe alındıklarında yeni nesil bilim insanlarına ilham vereceklerini umuyorum. Dünyanın en acil sorunlarını çözmek için farklı bakış açılarına ve farklı zihinlere ihtiyaç duyulduğunu sorgulamayacak bir nesil.

Dipnotlar 

[1] TU/e vacancies for academic staff exclusively for women for the time being [Şu an için sadece kadınlara özel akademik personel için TU/e açık pozisyonları]

[2] How a Dutch university aims to boost gender parity [Bir Hollanda üniversitesi cinsiyet eşitliğini nasıl artırmayı hedefliyor]

[3] ENGINEERING BY THE NUMBERS [SAYILARLA MÜHENDİSLİK]

[4] Fizik ve mühendislikte akışkanlar dinamiği, akışkanların - sıvılar ve gazların - akışını tanımlayan akışkanlar mekaniğinin bir alt disiplinidir.

[5] Moss-Racusin, C. A., J. F. Dovidio, V. L. Brescoll, M. J. Graham, and J. Handelsman. "Science Faculty's Subtle Gender Biases Favor Male Students." Proceedings of the National Academy of Sciences 109, no. 41 (2012): 16474-6479. doi:10.1073/pnas.1211286109.