Bu büyük ve güzel şehirde, Moskovalıların, ürettikleri atıkların etkilerini ve sonuçlarını veya çöp konteynerlerine attıkları atıklara ne olduğunu sorgulayıp sorgulamadıklarını düşündüm. Bu atıklar nereye götürülüyor? Herhangi bir süreçten geçiyor mu? Bu sorular, bilhassa bu atıkların arıtılmasıyla bağlantılı olan kişisel deneyimlerimden dolayı hiç aklımdan çıkmıyor, çünkü ailem Bogota’da atık plastiklerin tekrar ham madde olarak kullanılacak şekilde dönüştürülmesini sağlayan küçük bir şirketten geçimlerini sağlıyor. 

Aile ortamımda geri dönüşüm sadece toplumumuz için bir gereklilik olarak değil, aynı zamanda hem bir fırsat ve hayatta kalmanın bir yolu olarak hem de bir geçim kaynağı olarak görülüyor. Kolombiya gibi ülkelerde hala güvencesi olmayan ve özellikle bizimki gibi sınıflardan oluşan bir toplumun tam olarak anlamadığı bir iş. Bizim toplumumuzda birçok insan için, üretim zincirinin birinci halkası olan geri dönüşümcülük veya atık toplayıcılık yoksulluğun bir sembolü.

Şimdilerde geri dönüşüm, tam olarak anlaşılmadığından uygulamasında da sorunlarla karşılaşıyor. Mesela insanlar atıklarının çöp olduğunu düşünüyor. Gerçek şu ki, bu kavramlar birbirinden farklı kavramlar ve yanlış yorumlanıyor. Bu da geri dönüşüm (recycle) ve yeniden kullanma (reuse) uygulamalarında birçok insanın ilgisizliğine neden oluyor. Ancak zamanla bu düşünce değişime uğradı ve özellikle yeni nesiller tarafından yeniden gözden geçirilip üzerine tartışılıyor. Geri dönüşüm ve yeniden kullanım çevre kirliliğini sınırlayan bireysel ve toplumsal bir sosyal sorumluluk meselesi olmasının yanı sıra, iklim değişikliğiyle mücadele eden ve daha sürdürülebilir bir toplum olma yolunda ilerlememizi sağlayan eylemler olarak görülüyor.

Toplumumuzda bu alanda hâlâ çok fazla çevre bilinci yok ve bunu kişisel deneyimlerime dayanarak söylüyorum, çünkü Bogota ve Moskova gibi iki büyük metropolde yaşama fırsatım oldu. Tahmin edebileceğiniz gibi birbirinden farklı, ancak aşırı nüfus ve ürettikleri katı atıkların kötü yönetiminde ortaya çıkan sorunlarından muzdarip olmaları gibi ortak sorunlarla boğuşuyorlar. Rakamlar da bu konuda pek iç açıcı değil. Örneğin, 2018 nüfus sayımına göre 7,2 milyonluk bir şehir olan Bogota’nın bir günde ürettiği ortalama 6.500 ton katı atığın sadece %15'i [1] geri kazanılıyor. 12,5 milyondan fazla insanın (metropoliten alanı göz önünde bulundurursak neredeyse 20 milyon) tüketim kaynağı olan Moskova'da ise günde 21,917 ton atık üretiliyor [2] ve bunun sadece %8'i geri dönüştürülüyor. 

Herkese tavsiyem, günlük alışkanlıklarınızda ve tüketiminizde önemli değişiklikler yapın. Daha çok geri dönüşüm yapın çünkü tekrarlandığında bireysel bir eylem olmaktan çıkıp büyük bir küresel etkiye sahip olacaktır. Komşum, arkadaşım veya başkaları bunu yapmıyorsa, neden geri dönüşüm yapayım diye asla sorgulamayın, aksine, daha fazla geri dönüşüm yapın ki yapmayanlara da bu eylemin ne kadar değerli ve geleceğimiz için umut olduğunu gösterebilesiniz.

Dipnotlar

[1] RCN, «https://www.rcnradio.com/,» [Online]. Link: https://www.rcnradio.com/bogota/bogota-solo-recicla-diariamente-el-15-de-las-basuras. [Son erişim: Aralık 2019].

[2] E. Mereminskaya, «vedomosti.ru,» [Online]. Link: https://www.vedomosti.ru/economics/articles/2019/07/30/807668-moskva-razdelyat. [Son erişim: Aralık 2019].

[3] I. Golunov, «takiedela.ru,» 16 Haziran 2019. [Online]. Link: https://takiedela.ru/2019/06/shest-millionov-tonn-musora/. [Son erişim: Aralık 2019].