"අපට කතා කරන්න, අප ගැන කතා නොකරන්න, අනිවාර්යයෙන්ම අපේ නමින් කතා නොකරන්න.” 

ඒ ලෙබනනයේ සිරියානු සරණාගතයින්ට උපකාර කරන මානව හිමිකම් ආරක්ෂකයෙකු වන රුබා මහයිසන් ගේ වචන යි. ඇගේ වදන් මට තදින්ම දැනුණි. ගෝලීය වශයෙන්, සරණාගතයින් පිළිබඳ සාකච්ඡා වඩ වඩාත් දේශපාලනීකරණය වී ඇත. නෝර්වේහි නීතීඥයින්, ග්‍රීසියේ සරණාගත කඳවුරුවලින් ජනතාව භාර ගන්නා ලෙස රජයෙන් ඉල්ලා සිටි අවස්ථාවේ මෙය පැහැදිලි විය. දක්ෂිණාංශික දේශපාලන පක්ෂ කියා සිටින්නේ සංක්‍රමණිකයන් ගෙන ඒම සරණාගතයින් යුරෝපයට පැමිණීම දිරිගන්වන බවයි. නෝර්වීජියානු සිසුන් සහ සරණාගතයින් අතර හමුවීම් සඳහා පහසුකම් සපයන්නෙකු ලෙස, මෙම දේශපාලන ප්‍රවණතා අවම කිරීම පිළිබඳව සංවාද ඉතා ප්‍රබල වනු ඇතැයි මම විශ්වාස කරමි. ගෝලීය වශයෙන් සරණාගතයින් සංඛ්‍යාව වැඩි වෙමින් පවතින බැවින්, සරණාගතයින්ගේ තත්ත්ව සංකීර්ණයේ බව වඩාත් හොඳින් අවබෝධ කර ගැනීම සඳහා, සරණාගතයින්ට ඔවුන්ගේ කථායව පැවසීමට ඉඩ සැලසීම අත්‍යවශ්‍ය වේ.

නෝර්වේ බර්ගන්හි රැෆ්ටෝ පදනමේ [1] සංවාදය හරහා මානව හිමිකම් ශක්තිමත් කිරීම පිළිබඳ උගන්වන ගුරුවරයෙකු ලෙස මගේ භූමිකාව තුළ, මම වයස අවුරුදු 13-19 නෝර්වීජියානු සිසුන්ට මානව හිමිකම් සහ සංක්‍රමණය යන මාතෘකා පිළිබඳ පන්ති පවත්වන්නෙමි. සංක්‍රමණ පන්තිය අවසානයේදී, සරණාගතයෙකු හමුවීමට හැකි නම් ඔබ ඔවුන්ගෙන් අසන්නේ කුමක්දැයි මම සිසුන්ගෙන් අසමි. ඔවුන්ගේ ප්‍රශ්නවලට ඇහුම්කන් දීමෙන් පසු, අපට අමුත්තෙකු සිටින බව මම හෙළි කරමි: ඒ ඇගේ රටෙන් පලා යාමට සිදු වූ දැනට සරණාගතයෙකු ලෙස නෝර්වේ හි පදිංචිව සිටින අයෙකි. සිසුන්ට ඇගේ කතාවට සවන් දීමටත් ඇය සමඟ සංවාදයක යෙදීමටත් අවස්ථාව ලැබේ. ඔවුන් ඇය සමඟ හොඳින් කතා කරන අතර ඇය පවසන දේ ඇසීමට දැඩි උනන්දුවක් දක්වයි. සත්කාරක රටේ පුරවැසියන්ට සංවාද හරහා ආගන්තුකයන් සමඟ සබඳතා ගොඩ නගා ගනිමින් ඔවුන්ගේ ආරක්ෂාව තහවුරු කර ගැනීමට සහය විය හැක. තවද ආරක්ෂාව අහිමි වූවන්ට රැකවරණය සැපයීම සහ ඔවුන්ගේ අයිතිවාසිකම් ආරක්ෂා කිරීමේ අවශ්‍යතාවය අවබෝධ කර ගැනීම සඳහාද මෙය ඉතා වැදගත් වේ.

නෝර්වේහි සරණාගතයින් දේශපාලනීකරණයට ලක් වීම අවම කිරීමට හොඳම මෙවලම වන්නේ සහය ලබාදෙන්නන්ට සහ රැකවරණය පතන පුද්ගලයින්ට එකිනෙකාගෙන් ප්‍රශ්න ඇසීමට හැකි වන පරිදි සංවාදවලට පහසුකම් සැලසීම බව මම තරයේ විශ්වාස කරමි. එවැනි හමුවීමකින් සිසුන් සහ සරණාගතයා අතර බැඳීමක් ඇති කරන බව මගේ පන්තියේදී මම අත්දැක ඇත්තෙමි. මෙම සැකසුම තුළ, සිසුන්ට අනන්‍ය ඉදිරි දර්ශනයක් මුණගැසෙන අතර, එය පන්ති කාමරයෙන් පිටත සාකච්ඡා සඳහා නව දෘෂ්ටිකෝණයන් පෝෂණය කරයි. 

සරණාගතයින්ට ඔවුන්ගේ කතා කියන්නට ඉඩක් සැලසීමේ ධනාත්මක ප්‍රතිවිපාක මෙන්ම සරණ පතා එන මිනිසුන්ගේ හඬ නිශ්ශබ්ද වන විට මාධ්‍ය කතිකාවත තුළ පැන නගින භයානක වාචාලකම යන දෙකම මා නිරීක්ෂණය කර ඇති නිසා රුබාගේ වදන්වල සත්‍ය මට අවබෝධ විය. සරණාගත විරෝධී දේශපාලනය ලොව පුරා හිස ඔසවමින් පවතී. නමුත් අපි මෙම ප්‍රවණතාවයට එරෙහිව ප්‍රශ්න අසන සහ හඬ නඟන අයව දැන හඳුනා ගැනීමට නිර්භීත විය යුතුය. 

පසු සටහන්

 [1] රැෆ්ටෝ (Rafto) පදනම යනු ගෝලීය මානව හිමිකම් ප්‍රවර්ධනය සඳහා කැප වූ ලාභ නොලබන සහ පක්ෂග්‍රාහී නොවන සංවිධානයකි, ඔබට මෙහි වැඩි විස්තර මෙතැනින් ලබා ගත හැක: https://www.rafto.no/